ويژگي هاي عمده ي کشاورزي ارگانيک

کشاورزی | کشاورزی ارگانیک | کشاورزی زیستی

کشاورزان ارگانيک کار بايد مهارت هاي خود را در مديريت مزرعه, دسترسي به مزارع به عنوان سيستم هاي سالم و استفاده از واريته هاي گوناگون جهت استفاده هر چه بیشتر از منابع, براي برطرف کردن مشکلات پيش روي خود توسعه دهند.براي نمونه يک کشاورز ارگانيک در ابتدا سعي مي کند با به کارگيري تناوب محصولات زراعي, محصولات پوششي و ساخت مواد ارگانيک از پيدايي آفات گياهي پيشگيري کند.

پس از آن از ارگانيسم هاي سودمند مانند حشرات, پرندگان, شب پره ها و دو زيستان براي بهبود و مديريت محل زيست آنها استفاده کرده و در نهايت ممکن است از يک آفت کش بيولوژيکي يا بوتانيکي (نه يک آفت کش سنتز شده) براي نابودي آفات موجود بهره گيرد.کشاورزاني که محصول زيستي توليد مي کنند تا آنجا که ممکن است از منابع داخل مزرعه استفاده مي کنند.براي نمونه اين کشاورزان از کودهاي دامي و شخم زمين هاي زير کاشت محصولات لگومينوز (دولپه اي ها) براي ساخت ازت در خاک استفاده مي کنند.در کشاورزي ارگانيک روش هاي کنترل علف هاي هرز شامل کاشت مکانيکي, تناوب محصولات زراعي, استفاده از اصلاح خاک و کشت محصولات گياهي به منظور ايجاد کود سبز مي باشد.در اين سيستم دام هاي ارگانيک از علوفه اي که به طور ارگانيک توليد شده مصرف مي کنند و کشاورزان بهداشت حيوانات را به واسطه مواد غذايي سالم, آغل های مناسب, تناوب چراگاه, پايين آوردن استرس و روش هاي دقيق بهداشتي پيشگيري کننده بهبود مي بخشند.

1-تهيه مواد غذايي مورد نياز گياه زراعي با استفاده از منابع غذايي غير محلول که توسط فعاليت ميکروارگانيسم هاي خاک در دسترس گياه قرار مي گيرند.

2-در مبارزه با علف هاي هرز از وجين دستي, مالچ, شخم و ساير روش هاي غير شيميايي استفاده مي شود.

3-خودکفا کردن خاک از نظر ازت با استفاده از کشت بقولات و تثبيت بيولوژيکي ازت و بازيافت موثر مواد آلي از جمله بقاياي گياهان زراعي و ضايعات دامي.

4-اعمال روش هاي جامع مديريت دام با توجه کامل به سازگاري هاي تکاملي آنها, نيازهاي رفتاري و تامين نيازهاي دام از لحاظ نوع تغذيه, محل اسکان, وضعيت بهداشتي, زاد و ولد و پرورش نوزادان.

5-حفظ حاصل خيزي خاک در دراز مدت از طريق نگهداري مقدار موادآلي آن در حدمطلوب و بهبود فعاليت بيولوژيکي خاک و استفاده مناسب از روش هاي مکانيکي.

6-توجه دقيق به تاثير سيستم زراعي بر محيط زيست در مقياس وسيع تر و حفاظت از حيات وحش و زيستگاه هاي طبيعي.

7-در توليد محصولات زراعي و باغي زيستي بايد از مواد طبيعي نظير کمپوست و کودهاي آلي براي تقويت خاک و گياه استفاده شود, ازسوي ديگر در توليد گوشت و محصولات لبني, بايد تغذيه ي حيوانات با محصولات کاملاً طبيعي انجام شود.

8-تمامي تاسيسات آب رساني که در تماس مستقيم با آب هستند بايد فاقد سرب, مواد عقيم کننده و مضر براي حيوانات, انسان و محيط زيست باشد.

9-برخي از محصولات کشاورزي زيستي از نظر شکل, رنگ و اندازه بازار پسند نبوده و قيمت آنها به علت بالا بودن هزينه هاي عمليات کشاورزي زيستي و قوانين مربوط به استانداردهاي بين المللي, بيشتر از توليدات محصولات توسط ساير روش هاي کشاورزي است.

10-مزرعه بايد به گونه ای مديريت شود که حداکثر استفاده از مواد غذايي به عمل آيد و کمترين ضايعات را داشته باشد, اين اصل همراه با پرورش آبزيان و سيستم هاي گردش آب قابل دستيابي است.

11-کنترل علف هاي هرز, بيماري ها و آفات با تاکيد عمده بر استفاده از روش هايي چون تناوب زراعي, به کارگيري دشمنان طبيعي, تله گذاري تنوع کودهاي آلي, واريته هاي مقاوم و زودرس و مداخله بيولوژيکي.

کشاورزی ارگانیک چیست؟

يکي از اشتباه ترین تصورات در مورد کشاورزي ارگانيک آن است که در این راه, کشاورز و کشاورزی بي نياز از کاربرد هرگونه مواد شيميايي مي باشد. با توجه به این موضوع که ساختمان تمام موجودات زنده و غيرزنده, از ترکيبات شيميايي تشکيل شده است, در کل بايد اين طور گفت که آن دسته از مواد شيميايي که به صورت طبيعي به دست آمده اند در کشاورزي ارگانيک و در حاصلخيز نمودن خاک يا حفاظت گياهان و پرورش دام, استفاده مي شوند.کشاورزي ارگانيک, سيستمي است که با کاربرد مستقيم يا مصرف هميشگي آن دسته از مواد شيميايي که به راحتي به فرم قابل حل درمي آيند همچنين کاربرد هر گونه ماده ضد حيات حتي اگر منشا طبيعي داشته باشد, مخالف است.

در استفاده از اين ترکيبات, بايد آنهايي به کار برده شوند که کمترين تاثير سو را در سيستم به جاي بگذارند.نبايد اینگونه تصور کرد که کشاورزي ارگانيک, صرفاً هدف جايگزين نمودن ترکيبات آلي با ترکيبات به اصطلاح آگروشيميايي را دارد.واقعيت اين است که هيچ چيز اعجاز آميزي در رابطه با کودهاي آلي وجود ندارد. کاربرد غلط مواد آلي, چه به صورت مصرف بيش از حد, و چه به صورت عدم کاربرد آنها در زمان مناسب, و يا ترکيبي از هر دوي اين موارد, به نحو چشم گيري سبب اختلال در عمل چرخه هاي زيستي يا طبيعي مي شود.تصور اشتباه ديگر از کشاورزي ارگانيک, آن است که تصور مي شود منظور از کشاورزي ارگانيک يعني بازگشت به کشاورزي سنتي که سال ها قبل از مکانيزه شدن کشاورزي رواج داشته است. با لعکس, کشاورزان در کشاورزي ارگانيک، نمي توانند خود را از دستاوردهاي علمي سال های اخير، بي نياز بدانند.کشاورزي ارگانيک سعي دارد با کمک از يافته هاي علوم زيستي به صورت تکنيک هاي پيشرفته, خود را از قيد ترکيبات آگروشيميايي که کشاورزي صنعتي را به خود وابسته نموده رها و به بهبود کيفيت و سلامت هر چه بیشتر خاک و محصولات کشاورزي کمک نماید. تناوب کشت, کشت مخلوط, روش هاي مکانيکي کنترل علف هاي هرز, درک بهتر هم زيستي ميکوريزا, ريزوبيوم ها و رايزوسفر, تجديد ماده آلي و ديگر بخش هاي زنده خاک, تلفيق زراعت و دامپروري, از موضوعات مورد بحث در کشاورزي ارگانيک است.اسامي و اصطلاحات متعددي تحت عنوان کشاورزي ارگانيک وجود دارد.گفته مي شود که در سراسر دنيا حدوداً 16 نام متفاوت از آنچه که کشاورزي ارگانيک مي ناميم وجود دارد. برخي از شناخته شده ترين آنها, کشاورزي زيستي, کشاورزي بيولوژيک, کشاورزي تجديد شونده و کشاورزي پايدار است. اصطلاح کشاورزي بيولوژيک در اروپا طرفداران بيشتري دارد؛ در حاليکه در بخش هايي از بريتانيا که به انگليسي تکلم مي کنند و در ايالات متحده آمريکا اصطلاح کشاورزي ارگانيک, کاربرد دارد.

علي رغم اختلافات ظاهري اين اسامي, اصول همگي مشابه است. اين اصولي و اهداف, به طور خلاصه, توسط فدراسيون جهاني جنبش کشاورزي ارگانيک به صورت زير بيان گرديده است:

*امکان کسب درامد کافي براي زارعين و جلب رضايت آنها و نيز ايجاد محيط کار سالم.

*توليد غذا باکيفيت بالا, در حد کافي.

*همگامي با طبيعت، به جاي سلطه گري و چيرگي بر آن.

*بهرگيري از منابع تجديد شونده, تا حد امکان.

*تقويت چرخه هاي زيستي در سيستم هاي زراعي، شامل تقويت ميکرو ارگانيسم ها، فون (پوشش جانوري) و فلور ( پوشش گياهي) خاک و افزايش تنوع گياهي و جانوري.

*حفظ و افزايش حاصل خيزي خاکها  در دراز مدت.

*جلوگيري از بروز کليه اشکال آلودگي ناشي از عمليات مختلف کشاورزي.

*فراهم نمودن شرايطي از زندگي براي دام ها که امکان بروز کليه رفتارهاي غريزي را براي آنها فراهم سازد.

*حفظ تنوع ژنتيکي سيستم کشاورزي و محيط اطراف, شامل حفاظت از گياهان و زيستگاه هاي طبيعي.

*در نظر گرفتن اثرات گسترده تر اجتماعي و اکولوژيکي سيستم زراعي.

ارگانيك و مواد غذايي

افزايش جمعيت و دغدغه‌ي تامين غذا براي همه باعث شده در همه‌ي کشورها براي جلوگيري از آفت‌ و بيماري محصولات کشاورزي و دامي از کودهاي شيميايي، آنتي‌بيوتيک‌ها و غيره استفاده شو که اين اقدامات نه تنها سودي براي مصرف‌ کننده ندارد بلکه عوارض جبران‌ ناپذيري را نيز سبب خواهد شد. متاسفانه به ‌دليل عدم آگاهي و دلايل متعدد ديگر مانند افزايش توليد در برخي موارد بيش از حد از اين مواد شيميايي استفاده مي شود كه در نتيجه محصول توليد شده به برخي از ترکيبات شيميايي آلوده مي شود.

 جذب بيش از حد اين مواد شيميايي هم ممکن است به بروز مشکلات قلبي و عروقي، مشکلات گوارشي، ابتلا به بيماري‌هايي مانند پوکي استخوان، پارکينسون، بروز نقص‌هاي مادرزادي در نوزادان، افزايش سقط جنين و غيره منجر شود که کلا سلامت افراد جامعه را به خطر مي‌اندازد. در عوض دغدغه‌ي پيشگيري از اين مشکلات و حفظ سلامت غذايي مردم، محققان را وا داشته است تا به فکر تهيه محصولات غذايي طبيعي بيافتند. اين محصولات غذايي طبيعي که عاري از هر گونه ترکيبات شيميايي هستند ارزش غذايي بالاتري دارند و با استفاده از ورمي كمپوست به عنوان محصولات غذايي ارگانيک شناخته يا همان organic food شناخته مي‌شوند

 امروزه در تمام دنيا محصولات غذايي مانند انواع سبزيجات و  ميوه‌ها، غلات، حبوبات، گوشت گوسفندو گاو، گوشت مرغ و تخم‌مرغ، شير، عسل و غيره به صورت ارگانيک توليد و مصرف مي‌شود.

محصولات غذايي ارگانيک دوستدار طبيعت: يکي از مزيت‌هاي مهم محصولات غذايي ارگانيک اين است که خدمت بزرگي به محيط‌‌ زيست مي‌کنند. متاسفانه کودهاي شيميايي اثرات منفي روي طبيعت دارند. کشاورزان توليد کننده‌ي محصولات ارگانيک از کودهاي شيميايي استفاده نکرده و براي حاصلخيزي زمين‌شان از کودهاي ورمي كمپوست کمک مي‌گيرند كه باعث کاهش ضايعات مي‌شود.

محصولات غذايي ارگانيک: مفيد براي سلامتي

بر اساس نتايج يک پژوهش اروپايي، مواد غذايي ارگانيک حاوي انتي اكسيدان ها,ويتامين ها و اسيدهاي چرب ضروري بيشتري هستند. اين مواد مغذي در شيرهاي ارگانيک به ميزان بيشتري ميباشد.

 نتايج همين پژوهش‌ها نشان مي‌دهد ترکيبات نامناسب و مضري مانند فلزات سنگين و باقيمانده‌هاي آفت‌کش‌ها در محصولات ارگانيک به ميزان کمتري وجود دارند. متاسفانه کودهاي شيميايي اثرات منفي روي طبيعت دارند. کشاورزان توليد کننده‌ي محصولات ارگانيک از كودهاي شيميايي استفاده نكرده و براي حاصل‌خيزي زمين‌شان از کود ورمي كمپوست کمک مي‌گيرند كه باعث کاهش ضايعات هم مي‌شود.

ايران و حلقه مفقوده محصولات ارگانيك

ايران داراي نقاط بسيار بكري براي توليد محصولات ارگانيك است در حالي كه به دليل عدم آگاهي جامعه از فوايد اين محصولات، مصرف آنها همچنان مغفول مانده است.وقتي براي خريد به مغازه مراجعه مي‌ كنيم گاهي با محصولاتي مواجه مي ‌شويم كه فروشندگان آنها را محصولات ' ارگانيك ' مي‌ نامند.

دراين ميان ممكن است براي برخي مصرف‌ كنندگان اين واژه ناآشنا باشد .بي توجهي ايرانيان نسبت به اهميت مصرف محصولات ارگانيك براي سلامت انسان باعث شده است كه محصولات ارگانيك جايگاهي در سبد غذايي جامعه ما نداشته باشد در حالي كه در بسياري موارد شاهد خريد ارزان محصولات ارگانيك ايران توسط خارجي ها و فروش آن ها به قيمت بالا در بازارهاي جهاني هستيم.

نحوه نظارت بر توليد محصولات ارگانيک

 وزارت کشاورزي ايالات متحده (USDA) که گواهي هاي معتبر و سختگيرانه اي را براي توليد، توزيع، عرضه و معامله محصولات ارگانيک براي کشاورزان، دامداران و تاجران صادر مي کند، از شناخته شده ترين و مهمترين مراکز حمايت از توليد اين محصولات به شمار مي رود. برچسب زير، بر محصولات ارگانيک تاييد شده توسط USDA چسبانده مي شود و ضامن کيفيت اين محصولات است. USDA همچنين تحقيقات، مطالعات و آزمايشات، ويژه اي را بر روي تمام محصولات برچسب دار انجام مي دهد تا تخلفي در خصوص توليد محصولات برچسب دار از سمت توليدکنندگان صورت نگيرد.